9 Thương hiệu nem chua Việt Nam

Đến với Bình Định có lẽ khách du lịch không thể quên thưởng thức món nem cây chợ Huyện với hương vị thơm nồng, vừa dai lại vừa béo,… mang đậm đà bản sắc của người dân nơi đây. Bạn về xứ Bàn Đồ ngắm tháp Chăm, ăn tô bún chả cá, tráng miệng bằng bánh ít lá gai thì đừng quên chiếc nem chua chợ Huyện be bé mà nên nét đặc trưng của ẩm thực Bình Định.

• Từ thị trấn huyện đi lên theo quốc lộ 19 chừng 3 cây số, bạn sẽ đến chợ Huyện. Cái chợ huyện thuộc thôn Vinh Thạnh, xã Phước Lộc, Tuy Phước, Bình Định cũng giống như biết bao cái chợ ở miền Trung gian khổ ấy nhưng lại là quê hương không chỉ nổi tiếng với các danh nhân như Xuân Diệu, Đào Tấn mà còn được người ta biết đến với những đặc sản như bánh canh chả cá, nem chợ Huyện…Gọi là nem chợ Huyện bởi nem được chế biến ở Tuy Phước gần chợ huyện nên nem gắn liền với tên chợ. Nem chợ Huyện đủ vị, mặn, ngọt, dai, béo, giòn… Được phổ biến trong bữa ăn hàng ngày cho đến các dịp cưới hỏi, giỗ chạp. Chiếc nem bé bỏng được xem là một trong những đặc trưng của người Bình Định: Ai về Tuy Phước ăn nem Ghé qua Hưng Thạnh mà xem tháp Chàm. Không chỉ vậy, chiếc nem còn là một thú ẩm thực khi đi kèm với những đêm hát tuồng thâu đêm suốt sáng.
• Nem chợ Huyện được làm từ thịt heo cỏ từ 6 đến 8 tháng tuổi, nặng chừng 60 ký và có nhiều nạc. Thịt được lấy từ bốn đùi, khoảng 15 ký. Muốn nem ngon thịt nạc phải săn, tươi, lấy khi heo mới được thịt. Thịt còn nóng, đỏ sẫm, lọc sạch mỡ, lớp nhầy, lấy vải sạch lau khô; cắt ngang thớ khoảng 3 phân, thái nhỏ rồi cho vào cối quết nhuyễn chừng 30 phút.Cẩn thận hơn phải là thứ cối xứ Quảng, vừa trơn láng vừa sâu lòng. Cối đá thường dùng tốt nhất là đá Non Nước Đà Nẵng màu trắng có vân đen, mịn láng. Khi quết phải đều tay, quết liên tục không ngừng, nếu mỏi phải trao chày cho người khác ngay lập tức. Một người quết, một người trông chừng nhanh tay nêm chút đường, muối theo tỉ lệ đã quy định sẵn rồi tiếp tục quết cho đến khi thịt “chín”; tiếp tục thêm tiêu hạt, tỏi bóc vỏ xắt mỏng, chút nước mắm kho và da heo lạng kĩ mỡ xắt sợi mịn như tóc hoặc xắt hạt lựu trộn đều. Thường khâu quết thịt cần sức của người đàn ông khỏe mạnh mới quết bền tay.
• Nem chua là nem vắt thành từng vắt nhỏ cỡ quả cau, gói bằng lá ổi bánh tẻ hoặc lá vông sau đó bọc ngoài bằng lá chuối hột xanh..Để nem khi đến độ chín vừa chua lại vừa ngọt, dai mà lại giòn, thì sau khi xay thịt không gói ngay mà ủ thêm một ngày để thấm gia vị. Muốn nem nhanh chua thì cho nhiều tỏi, gia vị. Ngược lại, để nem giữ lâu, cung cấp đi xa thì cho ít gia vị. Khi gói, nhất thiết phải có lá ổi bọc thịt, để hút ẩm. Rồi bọc thêm lớp ni lông ngoài cho kín hơi, không bị mốc. Thường thì khi gói người ta sẽ gói hai lọn nem thành một, lấy lạt buộc chặt và đem treo ở nơi thoáng mát. Nem sau khi gói nếu mùa nắng để thêm bốn đến năm ngày thì sẽ thành món nem chua chợ Huyện hồng tươi, có độ cứng, giòn, dai, vị thanh thanh, chua chua, ngọt ngọt của thịt lên men, vị cay của tiêu hột, cùng vị chan chát của lá ổi, vị cay the đặc trưng của tỏi cùng độ giòn sần sật của da heo xắt chỉ.

Nem chua dùng với nước chấm là xì dầu hoặc nước mắm nhĩ Gò Bồi pha với tương ớt để tăng vị, thêm mấy tép tỏi bóc vỏ, ớt xanh ăn kèm, mấy người đàn ông gặp nhau “kê” thêm ly rượu Bàu Đá như câu ca: “Rượu ngon Bầu Đá mê li/ Gặp nem chợ Huyện bỏ đi sao đành?” thì vị ngon ấy khiến họ say hồi nào hổng biết!

Nem chua Vĩnh Yên là một trong những món đặc sản nổi tiếng Vĩnh Phúc có thương hiệu lâu đời, món nem này nổi tiếng không chỉ ở hương vị chua ngọt của nem, mà cách người dân làm ra sản phẩm cũng rất kỳ công và đòi hỏi sự tinh tế. Điển hình cho thương hiệu nem Vĩnh Yên là nem Phú Đức, đã đoạt giải nhất trong cuộc thi “ Đấu xảo Bắc Kỳ ”.

• Quy trình làm nem chua: Họ chọn những miếng heo nạc còn tươi đem giã nhuyễn, rồi trộn với bột thính theo đúng tỷ lệ. Bột thính có thể làm loại thính gạo, thính ngô hoặc thính đậu tương, tùy vào mỗi mùa ta lựa chọn loại thính khác nhau.
• Phần bì lợn được luộc chín thái miếng nhỏ, cắt ngắn bì lợn khoảng bằng hai đốt ngón tay cho vào giã nhỏ trộn đều lên, rắc thêm ít bột tiêu ớt rồi vo viên lại bằng kích thước quả sấu. Dùng một mảnh lá ổi non quấn đai quanh, rồi ta gói thêm một lượt lá vông, bên ngoài cùng dùng lá chuối gói kín và buộc chặt.
• Họ xâu nem thành từng chùm, mỗi chùm 10 quả và treo nơi thoáng khí. Khoảng từ 3 đến 4 ngày, ngửi thấy mùi thơm là nem đã chín.
  

Nem chua Vĩnh Yên được ăn cùng với bánh đa đã nhúng nước canh cho mềm và thêm chút nguyên liệu như mùi tàu, chuối xanh, húng quế, chấm với tương ớt.

Những loại nem chua nổi tiếng như: nem Thanh Hóa, nem Ninh Hòa ở Khánh Hòa, nem Thủ Đức ở thành phố Hồ Chí Minh, nem Đông Ba ở Huế,… nhưng không thể không kể qua nem làng Vẽ ở ngoại thành Hà Nội.

• Nem làng Vẽ thuộc xã Đông Ngạc, huyện Từ Liêm, Hà Nội là nơi chua sản xuất nem chua. Trước đây nem làng Vẽ nổi tiếng gần xa và được xếp vào hàng cao lương mĩ vị để dâng lên chua vua chúa thưởng thức.
• Nem làng Vẽ còn được người xưa mang vào ca dao và gắn với truyền thuyết cổ xưa mang tính dân dã. Theo ông bà xưa kể lại rằng, có một cô gái làng Chèm, nay là xã Thụy Phương, huyện Từ Liêm kết duyên cùng anh chàng Khóa có nghề làm nem ở làng Vẽ. Tuy cuộc sống nghèo khó nhưng sớm khuya đèn sách chăm chỉ nên cuối cùng cũng đỗ đạt khoa bản. Tuy đã có quyền chức cao anh vẫn không quên nhắc đến công lao người cần mẫn quanh năm nuôi chồng ăn học bằng nghề làm nem chua. Chính những sự tích trên, giúp nem chua nơi đây được truyền tụng gần xa.
• Nem làng Vẽ được chế biến từ các loại nguyên liêu chính như:  thịt lợn tươi, mới mổ, sau đó  rửa sạch là cắt bỏ hết mỡ, gân, thịt giáp thăn chỉ lấy phần thịt nạc thôi. Tiếp theo là thái thịt thành từng miếng mỏng, nhỏ rồi cho vào cối giã đều tay. Giã thịt phải thật nhịp nhàng cho đến khi thịt tơi, dẻo, quánh lại. Cuối cùng là công đoạn lấy thịt từ mẻ giã nêm nếm với gia vị (đây là khâu quan trọng quyết định vị ngon của nem), lá ổi non cùng chất men chua rồi lấy lá chuối gói kín lại và đem ủ từ 7 đến 10 ngày là hoàn thành. Nem ngon đầy đủ tiêu chuẩn là khi bóc ra không bị mốc, có màu hồng tươi rói, phần thịt nem không dính vào lá. Bí quyết riêng để chế biến thường những người dân làng Vẽ giữ riêng bí quyết cho mình. Họ chỉ truyền lại cho con cháu trong gia đình để nối nghiệp qua bào đời.

Nem chua làng Vẽ không gói vuông mà gói theo hình dài, nhỏ bản. Đây là món ăn thú vị dùng để nhâm nhi với bạn bè, người thân khá thú vị bởi vị bùi bùi của lá ổi, vị chua mặn, ngọt vừa phải, vị dai giòn rất thu hút.

Nem chua Yên Mạc là đặc sản của Ninh Bình, do con gái của quan Thượng thư Phạm Thận Duật là Phạm Thị Thư sáng tạo nên dựa trên món nem chua cung đình Huế triều Nguyễn.

Mở lớp lá chuối ra đã tỏa ra mùi men chua rất dễ chịu, quyện với mùi thơm của lá ổi thơm lừng. Chỉ cần lấy đôi đũa xắn miếng nem ra là thấy một màu hồng rực của nem chua, xen lẫn là những sợi bì trắng tinh. Nem có vị hơi chua chua, chấm với nước mắm nhĩ hoặc nước mắm tỏi ớt là ngon vô địch.

• Dù bạn đã được ăn nem chua Thanh Hóa, nem chua Huế, nem Phùng của Hà Tây, mỗi nơi đều có vẻ riêng nhưng vẫn rất khác với nem Yên Mạc. Khác biệt trước tiên là nem Yên Mạc làm từ thịt mông của lợn (heo) thái nhỏ chứ không đem xay nhuyễn như nem Thanh Hóa hay Huế, cũng không đem luộc chín như nem Phùng.Bây giờ, ở Yên Mạc có rất nhiều người làm được món nem chua này vì truyền nghề lẫn cho nhau, dù có hơn thua về cách nêm gia vị hay thính tạo ra mùi hương thơm đậm hay nhạt. bí quyết làm món nem này.
• Thịt để làm nem phải là thịt nạc mông của lợn vừa mới mổ xong, còn ấm nóng. Nếu chọn thịt thăn, thịt vai nem sẽ bị nhão, không ngon. Thịt lọc hết mỡ bạc nhạc bỏ đi, dùng dao sắc thái từng miếng độ nửa phân, dài 2 – 3 phân, thái đến đâu, dùng sống dao dần nhừ thịt đến đó cho mềm, lăn vào thính (gạo rang vàng suộm và nghiền thành bột). Sau đó gói thịt vào vải sạch, ép chảy bớt nước thì nem để lâu mới không bị hỏng.
• Bì lợn khoanh mặt da vào trong, buộc lại rồi luộc vừa chín, không được nhão vì khó thái lại không ngon. Vớt bì ra, ép cho thẳng, lọc bớt mỡ bạc nhạc bằng dao sắc cho đến khi mỏng như tờ giấy, thái nhỏ như sợi cước. Sau khi trộn thịt với bì lợn, cho muối và thính vào để lên men, đủ liều lượng nem sẽ chua và ngon, nếu ít thính và muối, nem sẽ bị hỏng, nếu nhiều quá nem chóng chua.
• Gói nem bằng lá chuối, bọc ngoài lớp nem là lá ổi để khi ăn có vị thơm. Về mùa hè, nem gói sau một ngày là ăn được, mùa thu sau 2 ngày, mùa đông sau 3- 4 ngày.

Ăn nem chua Yên Mạc ngon nhất là ăn kèm với các loại lá sung, lá mơ, lá đinh lăng. Tất cả tạo nên một vị tổng hòa thật đặc biệt, rất đắm thắm vị quê hương.

“Đi đâu cũng nhớ Khánh Hòa

Nha Trang gió mát, Ninh Hòa nhiều nem”

Từ lâu, mảnh đất Ninh Hòa đã được biết đến là nơi xuất xứ của đặc sản nem chua và nem nướng nổi tiếng ba miền. Nếu nem nướng chỉ có thể thưởng thức ngay tại Nha Trang thì nem chua là đặc sản mà nhiều người mua về làm quà nhất. Khác với nem ở các vùng miền khác, nem chua Ninh Hòa được bọc trong lá chùm ruột hoặc lá khế để tạo mùi thơm. Món ăn này hội tụ được hết mọi tinh hoa của ẩm thực khi mang lại cho người ăn nhiều cung bậc cảm xúc. Dường như mọi giác quan đều bị kích thích trước món nem chua hấp dẫn này. Nếu được một lần thưởng thức, vị giác của du khách sẽ “bị đánh thức” trước vị chua, cay, mặn, ngọt hội tụ trong miếng nem chua. Món ăn này xứng đáng là một đặc sản du lịch mà du khách nhất định phải thưởng thức khi đến thành phố biển Nha Trang xinh đẹp.

• Nguyên liệu chính để làm nem chua chính là thịt heo nạc. Thịt heo đem đi rửa sạch, loại bỏ hết gân, thái mỏng rồi đem ướp với gia vị như muối, tiêu, đường, ớt… Chờ gia vị ngấm rồi người ta đem thịt đi xay, xay càng nhuyễn nem càng ngon. Điều khiến nem chua Ninh Hòa nổi tiếng ngon là vì được làm từ thịt của một giống heo chỉ được nuôi tại mảnh đất Ninh Hòa này.
• Thay vì được gói bằng lá chuối thì nem Ninh Hòa được gói bằng lá chùm ruột hoặc lá khế. Mục đích là để tạo mùi thơm hấp dẫn cho nem. Nem sau khi gói thì bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát. Chờ khoảng 3 ngày sau, nem lên men chua là có thể ăn được. Hương vị đặc biệt của món nem chua Ninh Hòa này khiến nó trở thành một trong những đặc sản du lịch Nha Trang ngon nhất.
• Nghe có vẻ đơn giản nhưng món ăn này được làm hết sức công phu và tỉ mỉ. Người làm nem thường phải thức dậy từ lúc gà gáy, chờ mổ heo để tuyển thịt. Đặc biệt, khâu tẩm ướp gia vị quyết định rất nhiều đến hương vị và sự thành công của món ăn này. Nếu thành công, nem chua có thể để được từ 3 – 4 ngày.Vì là một đặc sản nổi tiếng nên nem chua được bày bán rất nhiều ở Nha Trang. Du khách có thể mua ở các quán ăn hoặc quán chuyên bán đặc sản. Ngoài ra, chợ Đầm cũng là địa chỉ bán rất nhiều đặc sản nổi tiếng tại Nha Trang. Một xâu nem chua thường có 20 cuốn và được bán với mức giá bình dân là khoảng 40.000 đồng.

Nói tới những món ăn nổi danh nhất của đất Sài Gòn, không thể không nói tới nem Thủ Đức. Trong văn học truyền miệng, mỗi lần nem Thủ Đức xuất hiện, nó đều mang một dáng vẻ tự hào: Đi đâu mà chẳng biết ta, ta ở Thủ Đức vốn nhà làm nem… hay như câu: Biên Hòa có bưởi Thanh Trà, Thủ Đức nem nướng, điện bà Tây Ninh.

Đất Thủ Đức là để chỉ các quận Thủ Đức, quận 2, quận 9 bây giờ. Xưa là một vùng rộng lớn, cảnh vật nửa quê nửa chợ, phù hợp với các trò ăn chơi tiêu khiển của khách du đãng thập phương: “Xứ Thủ Đức năm canh thức đủ“, cái câu ấy nửa giỡn nhưng cũng nửa thiệt. Thủ Đức có suối Xuân Trường, suối Lồ Ồ, có nhiều vườn lài vườn ngâu, là những chốn vui thú ngoạn cảnh được ưu tiên thời ấy, còn ven chợ Thủ Đức lại có nhiều quán xá để la cà, với đủ loại món ăn chơi, trong đó dĩ nhiên nem Thủ Đức là đại diện tiêu biểu.

• Để đáp ứng cho nhu cầu của khách đối với món nem danh tiếng, xứ Thủ Đức đã từng có tới hàng trăm lò nem, mà điểm tập trung đông nhất là ven chợ Thủ Đức. Mỗi lò nem có bí quyết riêng, nhưng cũng có những nguyên tắc chung để có thể cùng nhau giữ gìn thanh danh làng nghề. Những nguyên tắc chung đó là sự cẩn thận trong các khâu chọn thịt, chế biến. Thường là phải chọn thịt ở mông con heo, khi ướp không bỏ hàn the và không bỏ quá nhiều gia vị, khi gói thì gói bằng lá vông chứ không phải lá ổi hay lá chùm ruột, trước hết là để bảo quản lâu hơn. Nem làm thủ công, các gia vị để ướp thường được chọn kĩ lưỡng, như muối phải là muối Phan Thiết, rượu phải rượu ngon, đường phải là đường tinh luyện.
• Nhờ những nguyên tắc đó, cộng với một số kinh nghiệm, bí quyết gia truyền của từng nhà, miếng nem Thủ Đức được cho ra lò, khi tới mặt thực khách đã là những miếng mồi nhậu hồng tươi, chắc mà không cứng, thơm mà không nặng mùi, khi cắn vô cảm thấy vừa dai vừa dòn, vị chua cay mặn ngọt quyện hòa vô nhau rất đã.
• Nhiều lò nem dựng gần nhau, tạo thành một làng nghề, gọi là làng nem Thủ Đức. Làng nem này cung cấp nem cho khắp các quán nhậu Sài Gòn, mà cũng ra tới các tỉnh miền đông tây, dễ dàng cạnh tranh với nem nổi tiếng các xứ khác như nem Lai Vung, nem Chợ Huyện. Trên phần sân nhà, thì nem Thủ Đức lấn át nem Bà Điểm, nem Gò Vấp… Các quán xá ở quanh chợ Thủ Đức xưa luôn bày biện đầy những món nem có thể làm mệt cái bao tử của bất kì người ăn mặn nào: từ nem chua lột ra ăn liền, tới nem chưa chua đem nướng, hay nem xắt nhỏ cuốn bánh tráng ăn với rau sống… Người ta tới Thủ Đức, thường ghé vô các quán này ăn nem, thỏa mãn, nhưng chưa xong chuyện, lại còn phải mua mấy đùm về làm quà biếu, để chứng tỏ với bà con là cái món mà mình và các bậc tiền bối vẫn hay ca ngợi kia không phải hữu danh vô thực.

Nem Thủ Đức xưa uy danh là thế. Làng nghề xưa nhộn nhịp là thế. Những câu chuyện kể về nem Thủ Đức xưa kia khiến người ngày nay khó mà cầm lòng, khiến nhiều kẻ phải chạy ra chợ Thủ Đức một chuyến để thưởng thức nó, hay ít ra cũng để biết làng nem Thủ Đức bây giờ ra sao.

Nhắc tới Đồng Tháp, ngoài những điểm du lịch miệt vườn sông nước hấp dẫn, vùng đất này còn các làng nghề nổi tiếng, trong đó có làng nem Lai Vung với món nem ngon nổi danh. Nghề làm nem xuất hiện nhiều nơi dọc theo chiều dài đất nước, nhưng nem chua Lai Vung lại có hương vị rất riêng.

Nem Lai Vung đã đi vào lòng người với những câu quen thuộc:“Lai Vung là xứ lạ lùng. Nem chua mà ngọt, thơm lừng mà say…”. Miệt vườn sông nước Đồng Tháp không chỉ nổi tiếng với hoa sen, đây còn là nơi sản sinh ra món nem chua có tiếng Lai Vung với hương vị đậm đà, chua dịu, ăn một miếng lại muốn thử miếng thứ 2. Thoạt đầu, người dân Đồng Tháp làm nem với mục đích ăn chơi, nhưng rồi, do chinh phục khẩu vị nhiều người, món nem trở thành đặc sản của xứ sen, khiến ai tới đây cũng phải mua đôi ba chục làm quà. Suốt dọc chiều dài đất nước không thiếu gì những loại nem chua nổi tiếng, nhưng vì đâu, nem Lai Vung vẫn có chỗ đứng riêng?

• Xuôi theo quốc lộ 1A từ Sài Gòn xuống Cần Thơ, qua Mỹ Thuận, du khách thấy dọc bên đường là những quán hàng bán nem. Khác với loại nem của miền bắc hay miền trung, nem Lai Vung gói bằng lá chuối, vuông vắn và buộc thành từng chục. Loại nem gắn liền với địa danh huyện Lai Vung. Sau nhiều năm tháng, món nem tồn tại và có chỗ đứng trong những đặc sản ở Việt Nam.Tới làng nghề mới biết món nem đòi hỏi sự công phu thế nào, từ cách chế biến tới bí quyết riêng của từng gia đình. Một chiếc nem ngon phải đủ 8 phần thịt, 2 phần bì. Thịt lợn ngon, đem vào cuối giã nhuyễn, còn da heo thì thái mỏng. Sau đó, người ta sẽ trộn cả thịt, da, tới tiêu ớt và lót lá vông và bên ngoài dùng lá chuối tươi gói từ 3-4 ngày cho lên men.
• Ngày nay, hương vị của những chiếc nem Lai Vung có phần đổi khác. Lá vông trở nên thiếu hiếm khiến nhiều hộ gia đình buộc phải thay bằng lá tầm ruột, buộc dây nilong thay lá chuối. Thịt và bì lợn không giã thủ công nữa mà cho vào máy xay nhuyễn. Dù vậy, vị đậm đà thơm ngon của nem không biến đổi là mấy. Khi thưởng thức, người ta sẽ bỏ phần lá chuối, lộ bên trong phần nem đỏ hồng, nổi đủ vị chua cay mặn ngọt, thêm cái giòn sần sật của bì càng thêm khoái khẩu. Thương hiệu nem Lai Vung ngày nay mang tới kinh tế cho nhiều hộ gia đình có tên tuổi như nem Út Thẳng, nem Năm Thơ, nem Chiến Ngoan, nem Tư Minh…

Có dịp đến Đồng Tháp và ghé thăm làng làm nem, đừng quên bỏ chút thời gian tham quan và thư thái thử vài miếng nem thơm nồng đậm vị để cảm nhận cái hồn của mảnh đất này.

Không chỉ nổi tiếng với cảnh quan đẹp, danh thắng và di tích lịch sử, ẩm thực Huế còn khá đa dạng, phong phú và tinh túy. Nem chua tuy không phải là món ăn hiếm gặp nhưng mỗi nơi lại có một cách chế biến khác nhau, mang đậm dư vị quê hương. Đó cũng là lý do mà nem chua Huế vừa quen vừa lạ với du khách.

• Nguyên liệu làm nem chua Huế gồm thịt nạc, da heo, tỏi, ớt, đường phèn, gia vị… và lá ổi, lá chuối. Nem chua ngon hay không là do khâu chọn thịt và nêm nếm gia vị. Để gói được những chiếc nem vừa độ, vị đậm đà thì thịt phải dẻo, tươi; gia vị nêm vừa đủ, lá gói phải sạch
• Thịt làm nem là thịt nạc, được giã hoặc xay nhuyễn rồi nêm nếm gia vị, đường phèn cho vừa. Da heo luộc chín, để ráo rồi thái nhỏ, cho vào hỗn hợp thịt trộn đều tay. Sau khi chuẩn bị xong nguyên liệu, người làm dùng lá để gói nem. Lá gói trước đó phải được lau sạch, không bị dính ướt.
• Người Huế rất cầu kỳ trong cách trình bày món ăn nên ở công đoạn vắt nem, người làm phải đều tay để các vắt nem bằng nhau, đẹp mắt. Lần lượt, từng vắt nem được đặt thêm vài lát tỏi, ớt lên trên, ít tiêu sọ rồi gói lại cùng lá ổi non và lá chuối.Sau khi gói, nem để khoảng 3 ngày là chín và có thể đem dùng. Nem chua Huế đạt chuẩn phải có màu hồng nhạt, bề mặt khô ráo, khi ăn thấy vị chua thanh của thịt lên men tự nhiên, độ dai giòn của da heo, thơm mùi tỏi, tiêu, ớt.

Với người Huế, nem chua là một trong những món ăn rất được yêu thích. Nem có thể dùng làm đồ nhắm và thường xuyên góp mặt trong các dịp cưới hỏi, giỗ chạp của người địa phương.

Không chỉ góp mặt trong bữa cơm những ngày lễ tết, nem chua còn là món quà đãi khách quý đến chơi của người Thanh Hóa. Trước kia, người Thanh Hóa chỉ làm nem chua trong các dịp lễ, tết, cưới hỏi hoặc các ngày hội đặc biệt trong năm, chủ yếu tự phục vụ là chính. Đến những năm 70 của thế kỷ 20, nghề làm nem chua dần hình thành và phát triển ở thành phố Thanh Hóa để phục vụ nhu cầu của người dân trong và ngoài tỉnh. Các cơ sở sản xuất chế biến và kinh doanh nem chua mở ra nhiều hơn, có thể kể đến các thương hiệu nổi tiếng như: nem Gốc Đa, nem chua bà Thường ở cống Tân An, nem bà Năm ở Trường Thi, nem VIP, nem Cương Dũng, nem Vũ Linh…Dọc Quốc lộ 1A vào cửa ngõ Thanh Hóa, du khách khi dừng lại ven đường, tại các trạm dừng chân Bỉm Sơn, cầu Tào Xuyên, Hàm Rồng, nhà ga hay bến xe… đều dễ dàng mua được những chiếc nem chua xinh xắn làm quà. Người dân Thanh Hóa khắp mọi miền đất nước, dù bận trăm công nghìn việc, dù mang vác nặng nề cũng cố đem vài chục chiếc làm quà biếu.

• Nem chua có nhiều loại: Nem dài, nem vuông, nem cối, nem thính, nem nướng… Tùy nhu cầu sử dụng mà làm ra. Nem chua chỉ gồm bì lợn thái chỉ, thịt mông nạc, thính gạo, gói cùng lá đinh lăng hoặc lá ổi bánh tẻ và các gia vị đặc trưng, để tạo ra một chiếc nem chua ngon đúng điệu cần phải có bí quyết gia truyền riêng.
• Thịt lợn được chọn làm nem phải là thịt mông nạc, được lọc rất kỹ để không bị dính mỡ, gân, đem thái thật mỏng cho vào cối giã nhỏ mịn hoặc xay nhuyễn. Bì lợn dùng làm nem là loại bì chủ yếu ở phần lưng và hông con lợn để đảm bảo độ dày, dai và giòn. Khi mua về sẽ được cạo sạch lông, luộc chín, lọc bỏ hết mỡ, thái chỉ nhỏ hoặc bỏ vào máy chuyên dụng để tuốt như miến sợi. Sau đó, trộn bì với thịt nạc, nêm muối tinh rang khô, nước mắm ngon, mì chính hạt tiêu và thính.Thính là thành phần quan trọng làm nên hương vị riêng của từng loại nem. Thính được làm từ gạo rang chín vàng xay nhỏ có mùi thơm rất hấp dẫn. Gạo loại nào và tra thính tỉ lệ nhiều hay ít, sớm hay muộn là bí quyết riêng của từng nhà nem. Sau khi tra thính phải nhanh tay gói nem để đảm bảo độ tươi và kết dính của nguyên liệu.
• Khâu gói nem là cả một nghệ thuật, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ của nghệ nhân. Lá chuối tươi rửa sạch, lau khô, đem tước bỏ phần dọc lá, tùy loại nem để xé lá, lá nhỏ bên trong, lá to bên ngoài. Khi gói, lót một lớp túi ni lông mỏng lên trên rồi mới cho nguyên liệu chính vào giữa. Tỏi, ớt thái lát dài, lá đinh lăng, bạc hà hoặc ổi được ép vào khối thịt rất khéo và đẹp mắt. Các lớp lá chuối bọc càng dày thì quá trình lên men càng nhanh và hương vị thơm ngon của món ăn được lưu giữ lâu lơn.Quá trình “chín” của trái nem tùy thuộc vào thời tiết, mùa hè thì độ một ngày đêm, mùa đông thì khoảng 2 đến 3 ngày nem mới lên men và đem ra dùng được. Khi nem “chín”, người dùng bóc từng lớp lá bên ngoài là đã có thể cảm nhận rõ mùi thơm chua dịu đặc trưng đầy hấp dẫn của món ăn.
• Nem chua xứ Thanh thường được chấm cùng tương ớt cay. Vị ngọt của thịt heo quyện hòa với vị chua thanh nhẹ, vị cay của ớt tỏi, thơm bùi và sần sật dai dai của bì làm say đắm lòng người, chẳng dễ gì mà quên được.

Không chỉ là sản vật để những người con xa quê nhớ về, nem chua còn là món quà thết khách đầy mời gọi của quê hương Thanh Hóa, góp phần làm phong phú kho tàng ẩm thực dân tộc Việt.